Lạm bàn về các mạng xã hội ở VN gần đây

Theo mình nghĩ, tất cả những mạng xã hội kiểu như thế đều là... TRASH. Không hơn không kém. Tất cả, từ GO.VN hồi xưa, đến Lotus hay Gapo, và giờ là Sky Social... Tất cả đều là trash.

Báo chí, truyền thông, người nổi tiếng,... và cả những người làm sản phẩm đó đều nói ùm xèng về "user", về "chiến lược thu hút và giữ chân user". Theo góc nhìn cá nhân của mình mà nói, đó là suy nghĩ rất đáng ném vào trash bin.

Rõ ràng là không chịu học (hoặc không muốn học, hoặc không biết để mà học). Công ty sừng sỏ như Google có sẵn lượng tài khoản khổng lồ vẫn thất bại với Google+. Những "đế chế" một thời như Yahoo, MySpace,... đều có hàng chục triệu đến trăm triệu user, vẫn cứ gục ngã. Mình thấy rõ ràng vấn đề không nằm ở chỗ "thu hút user". Và càng không phải cứ "mang lại giá trị to lớn cho user" là người ta sẽ sử dụng nhiều.

Với những ai từng tiếp xúc với những người làm product thật sự, và có thành công thật sự mới thấy những người làm product thật sự là như thế nào. Họ không phải suốt ngày nhìn vào con số thống kê, và đi khoe mẽ. Họ chỉ biết chăm chút cho sản phẩm, cho từng tính năng nho nhỏ (và xinh xinh đối với họ), mà quên béng chuyện có bao nhiêu user. Giá trị nội tại của sản phẩm nằm bên trong sản phẩm chứ không nằm ở người sử dụng.

Người ta thường nói đến Facebook như là sản phẩm giúp người ta kết nối lẫn nhau. Điều này đúng, nhưng chỉ là đúng cái Facebook ở thời đầu của nó. Facebook ngày nay mà người ta sử dụng là cả một bầu trời sở thích. Trên đó có cả chuyện vui chuyện buồn, tràn ngập những cảm xúc mà chính mỗi người tự chọn lấy.

Facebook không đơn giản là một công ty. Đó là một tập thể lớn, gồm hàng chục ngàn kỹ sư chất lượng cao, tinh thần đồng đội tốt, đam mê mãnh liệt. Và họ quy tụ lại không phải để làm một thứ tào lao bí đao nào đó, mà họ làm một sản phẩm để chính họ cũng yêu nó như là một phần tất yếu của cuộc sống.

Mình nói là "yêu", theo cái nghĩa "trở nên một". Tức là người dùng không còn cảm giác đó là một trang web, hay một sản phẩm, mà là họ nhận ra rằng nó là một phần tất yếu không thể tách rời khỏi họ được. Facebook của họ như là một thế giới ảo bên cạnh đời thực của họ. Cuộc sống của họ trên FB có niềm vui thầm kín và cả những nỗi buồn không thể chia sẻ. Nhưng FB thật sự hiểu họ cần cái gì, và làm thế nào để FB giữ mối quan hệ với họ một cách lâu dài. Đội ngũ "thứ dữ" của FB tồn tại là để đảm bảo điều đó, đảm bảo rằng trong ánh nhìn của từng user một, FB là một người bạn thật sự, mà mỗi ngày người ta phải trải lòng họ ra, khi thì tâm sự, khi thì quan sát và lắng nghe người khác.

Và muốn đạt được những điều mình vừa đề cập, không có cách nào khác ngoài việc chính những người làm sản phẩm phải yêu sản phẩm đó trước tiên.

Đó là điều mà mình chưa bao giờ thấy ở mấy cái mạng xã hội tào lao ở VN từ trước đến nay. Tất cả bọn họ đều muốn chạy theo xu hướng, cóp nhặt tính năng, và rồi nỗ lực thu hút user một cách tuyệt vọng.

Nói tóm lại, quan điểm của mình là: Tất cả những sản phẩm làm ra mà chính người làm ra còn chưa "bị nghiện vì nó" thì tất cả đều là trash. Hoặc là bị ném vào thùng rác, hoặc là không đáng để lượm lên cho vào thùng rác.