Lạm bàn về bất công xã hội

 

Hỏi: Có phải các quốc gia tồn tại thì luôn luôn có bất công xã hội?

Trả lời theo quan điểm và phân tích cá nhân:

Mình muốn làm rõ khái niệm trước.

Quốc gia gồm những gì? Thứ nhất là nhiều người cùng sống với nhau. Vậy điều gì ngăn cản người này giết người kia? Như vậy phải có luật pháp và kẻ xấu phải bị trừng trị. Vậy định nghĩa như thế nào là kẻ xấu? Như vậy lại cần một nhóm người đủ kiến thức để bàn ra luật pháp và cách thi hành. Nhóm người đó chính là chính quyền. Nhưng làm sao tất cả mọi người trong quốc gia lại nghe lời một đám người như thế? Như vậy đám chính quyền kia phải có một thứ đủ mạnh để trấn áp người dân: quân đội. Khi có quân đội, chắc chắn có người thống trị và kẻ bị trị.

Chung quy lại, quốc gia luôn tồn tại mối quan hệ thống trị-bị trị. Nếu không có mối quan hệ này thì quốc gia không thể tồn tại.

Hỏi tiếp: Bất công xảy ra khi nào? Khi một người không nhận được phần tương xứng với công sức của họ thì họ cảm thấy bất công. Vậy ai là kẻ quyết định phần thưởng cho mỗi người? Tất nhiên là một kẻ nào đó có quyền cao hơn người kia (sếp của công ty). Vậy điều gì khiến kẻ có quyền phải đối xử công bằng với tất cả? Có 2 thứ: luật pháp và cảm giác. Vâng, cảm giác thì luôn luôn thiên lệch (nhiều lúc sếp nghĩ công bằng nhưng nhân viên không cho là vậy), chỉ còn luật pháp. Vậy điều gì đảm bảo kẻ có quyền luôn làm theo luật? Chính bởi vì trên đó còn có kẻ có quyền cao hơn (tức chính quyền). Thế cái gì đảm bảo chính quyền không bị thiên lệch? Rất tiếc là không có cái gì cả.

Tức là: bất công không bao giờ biến mất khi còn tồn tại kẻ có quyền.

Nhưng kẻ có quyền luôn tồn tại nếu quốc gia tồn tại

Bây giờ là lựa chọn:

1. Tạo ra hình thức quốc gia mới mà không tồn tại chính quyền, kẻ bị trị và thống trị => tôi không biết có khả thi không, nhưng nó phi thực tế.
2. Luật pháp về công bằng quá mạnh, đến mức không ai có thể làm trái, bao gồm cả những người tạo ra luật => nếu vậy thì ai có thể làm người ra luật đây? Cũng không khả thi.
3. Bỏ hệ thống các quốc gia và luật pháp, tất cả mọi người được tự do, kể cả tự do chém giết như mấy loài thú vật => nhưng mà vậy thì không còn xã hội loài người.
4. Tiếp tục có quốc gia, luật pháp, và mọi người đều bị giới hạn tự do, giới hạn về bình đẳng (tức bất công tồn tại).

Nhìn kiểu gì tôi cũng thấy lựa chọn thứ tư là tốt hơn cả (trừ khi bậc thánh nhân nào đó làm được điều thứ nhất). Có nghĩa là "bất công là một điều không đến nỗi tệ", và chúng ta phải làm quen với nó, rồi giảm thiểu nó.

Cách giảm thiểu bất công thông thường là:

• Luật pháp chặt chẽ, và áp dụng cho cả chính quyền.
• Chính quyền không được can thiệp vào việc xử án theo luật.
• Cho người dân có nhiều quyền hơn.